CO JEST MOŻLIWE W OBECNYM SYSTEMIE?
W Polsce brakuje rzetelnej i całościowej edukacji klimatycznej obejmującej powszechny system oświaty. Z drugiej strony zapotrzebowanie na wiedzę w tym obszarze nigdy nie było tak silne i tylko rośnie. Dlatego nic dziwnego, że nauczyciele i nauczycielki oraz edukatorzy i edukatorki szukają odpowiedzi na pytanie: co mogę zrobić już teraz, nie czekając na adekwatne zmiany systemowe? Odpowiedzi na to pytanie udziela w VI rozdziale raportu Ewa Całus, ekspertka UN Global Compact Network Poland.
Rozdział zaczyna się od zaznajomienia czytelnika z podstawową wiedzą na temat tego, czym jest i jak funkcjonuje podstawa programowa. Autorka wyjaśnia cały proces jej powstawania i wdrażania oraz wskazuje akty prawne, w których można znaleźć więcej szczegółów działania polityki oświatowej.
Następnie wskazuje na istotną różnicę między edukacją klimatyczną a edukacją ekologiczną. Jej zrozumienie jest konieczne dla pełnego zdania sobie sprawy z niedostateczności obecnych rozwiązań obszarze edukacji na temat zmiany klimatu.
Następnie autorka przystępuje do analizy konkretnych obszarów podstawy programowej. Istotną częścią jej opinii jest zdanie nauczycieli i nauczycielek z różnych etapów edukacji, od przedszkola po liceum. W wielu zebranych przez nią tekstach wskazują oni na istotne z punktu widzenia ich doświadczenia, specyfiki społeczności szkolnej czy obszaru tematycznego aspekty obecnej podstawy programowej i wskazują na już teraz podejmowane przez nich działania, aby zapewnić uczniom i uczennicom możliwie najlepszą edukację klimatyczną.
Całość obecnej podstawy programowej nie pozwala jednak na odpowiednią realizację zagadnień powiązanych z tematem kryzysu klimatycznego w sposób powszechny i dostępny dla wszystkich, a taka powinna być edukacja klimatyczna. W podstawie programowej wprost o zmianie klimatu mówi się tylko na lekcjach geografii w liceum i technikum na poziomie rozszerzonym. Takie ustalenia podstawy programowej potwierdzają jedynie systemowe podejście traktowania zagadnień zmiany klimatu jako wiedzy hermetycznej, przeznaczonej dla wąskiej grupy pasjonatów, nie zaś jako elementu wiedzy powszechnej, którą powinien nabyć każdy uczeń, poczynając od odpowiedniego dostosowanego do wieku wychowania przedszkolnego.
Dostęp do rzetelnej wiedzy o klimacie nie jest więc równy i zależy wyłącznie od inicjatywy, chęci i zdobytej we własnymi zakresie wiedzy nauczycieli i nauczycielek. Pomimo, że społeczność takich świadomych i zaangażowanych nauczycieli i nauczycielek rośnie, nie zastąpi jednak ona nigdy zmiany wprowadzonej systemowo.
Rozdział kończy się więc wezwaniem do koniecznych, systemowych zmian w podstawie programowej oraz do stosowania dobrych praktyk, które możliwe są już dziś. Ich lista znajduje się na końcu rozdziału i może stanowić inspirację do działania dla każdego ucznia, nauczyciela czy dyrektora. Zachęcamy do zapoznania się z nimi!
Artykuł ten jest podsumowaniem rozdziału VI: Obowiązująca podstawa programowa a edukacja klimatyczna – co jest możliwe w ramach obowiązującego systemu edukacji, będącego częścią raportu „Edukacja Klimatyczna w Polsce 2021”. Po więcej zapraszamy tutaj: Raport „Edukacja klimatyczna w Polsce”
