II SPOTKANIE ROBOCZE OKRĄGŁEGO STOŁU

Prace Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej trwają! 13 grudnia 2021 spotkaliśmy się ponownie, aby kontynuować nasze prace nad postulatami które sprawią, że w Polsce wprowadzona zostanie wreszcie kompleksowa i rzetelna edukacja klimatyczna. 

Zaczęliśmy od zdania relacji z dyskusji w podstolikach po poprzednim spotkaniu. Grupa edukatorów i edukatorek reprezentowana przez Ewę Całus poruszyła temat koniecznego uściślenia różnicy między edukacją klimatyczną a edukacją ekologiczną. Rozmawiano także o tym, na ile powinniśmy stawiać na promowanie zmian systemowych, a na ile indywidualnych. Nie było za to żadnych wątpliwości co do faktu, że edukacja klimatyczna musi być obecna w ramach wszystkich przedmiotów. Do tego samego wniosku doszła grupa naukowców i naukowczyń, reprezentowana przez prof. Halinę Brdulak. Co więcej, ich zdaniem o klimacie powinniśmy być nauczani na każdym etapie edukacji, od przedszkola po studia magisterskie. Eksperci i ekspertki wyszli także z pomysłem powołania koordynatora ds. Klimatu w szkołach, który współpracowałby z rodzicami i nauczycielami oraz nauczycielkami. Dostrzegli także konieczność stworzenia dla osób piastujących to stanowisko oraz dla kadry dydaktycznej specjalnego programu szkoleń oraz dostarczenia scenariuszy przykładowych lekcji o klimacie. Potwierdzili także, że edukacja klimatyczna, aby była efektywna potrzebuje nowoczesnego i dostosowanego do odbiorców komunikowania. W tym ostatnim temacie cennym wsparciem może okazać się sektor biznesowy. Maciej Krzyczkowski, będący jego reprezentantem zaproponował bowiem publiczne wsparcie ze strony sektora prywatnego poprzez wspierające ten postulat wypowiedzi w mediach czy publiczny list poparcia dla tego postulatu. Jego przedstawiciele gotowi są też służyć swoją wiedzą i wsparciem w ramach konsultacji tworzonych programów czy scenariuszy lekcji o klimacie. Cenne uwagi padły także ze strony Aliny Kozińskiej, reprezentującej NGOsy specjalizujące się w edukacji. Na kilku spotkaniach, które odbyły się w międzyczasie podkreślano kwestię tego jak mówimy na temat kryzysu klimatycznego.  Przybliżanie uczniom tematu kryzysu klimatycznego musi być odpowiednio wyważone, przedstawiać nie tylko powagę sytuacji, ale także możliwe rozwiązania naszego problemu. Tak, aby nie pogłębiać depresji klimatycznej która jest rosnącym problemem szczególnie wśród młodzieży.

Po tej ożywionej dyskusji po drobnych korektach przyjęliśmy treść naszego wstępu do postulatów. Zgodę uzyskały także inne punkty takie jak pomysł zintegrowanych kapsułek wiedzy o klimacie. Przy tej okazji podkreśliliśmy jak istotne jest to, aby były one realnie ze sobą zintegrowane oraz stawiały na nowoczesną naukę przez doświadczanie, np. poprzez pracę projektową. Dostrzeżona została konieczność mocniejszego postawienia na kampanie społeczno-edukacyjne.  

Po przerwie przeszliśmy do dyskusji na temat tego, co poza podstawą programową powinno zmienić się w szkołach, aby zapewniała ona odpowiednie wsparcie dla procesu edukacji klimatycznej. Dyskusję rozpoczęła Ewa Całus od wystąpienia, w którym podkreśliła konieczność systemowego i holistycznego podejścia do tematu, nie zaś skupiania się na zmianach jednostkowych. Powinny być przy tym uwzględnione takie sprawy jak transport do szkoły, kwestia jedzenia w szkołach, lekcje na powietrzu, planowanie przestrzenne – architektura szkół, zieleń wokół szkoły czy samo nastawienie społeczności szkolnej do tematu. Głos ten wsparła Alina Kozińska, która zwróciła uwagę, że szczególnie należy uwzględnić planowanie przestrzenne i wspierać ideę miast 15 minutowych, według której placówki edukacyjny powinny znajdować się w najbliższej okolicy mieszkańców i mieszkanek. Zauważyła jednak, że problemem może być wdrożenie takiej koncepcji w przypadku wsi i małych miasteczek, gdzie szkoły są zamykane i zmagają się z problemami finansowymi. Z tego powodu wielu uczniów i uczennic nie jest w stanie korzystać z dodatkowych zajęć i aktywności oferowanych przez szkołę, gdyż muszą spędzać ogromną część dnia na dojazdach do oddalonych szkół, często zmagając się dodatkowo ze źle funkcjonującym systemem transportu zbiorowego. Te wszystkie problemy logistyczne i finansowe muszą zostać więc uwzględnione jej zdaniem w calu realizacji idei powszechności edukacji klimatycznej. Sylwia Łyskawka zwróciła uwagę na wartą skopiowania z placówek edukacyjnych Europy Zachodniej ideę jednego dnia bez mięsa w tygodniu, gdy stołówka mogłaby oferować wyłącznie dania wegetariańskie. Społeczność szkolna byłaby także edukowana na temat przeciwdziałania marnowaniu żywności oraz pozytywnych walorów diety opartej w małym stopniu o spożycie produktów mięsnych. Propozycja ta wywołała żywą dyskusję uczestników i uczestniczek spotkania. Następnie głos zabrała prof. Halina Brdulak, która zwróciła uwagę na konieczność obniżenia śladów węglowych samych budynków szkół i ich funkcjonowania. Podniosła także postulat wprowadzenia w szkołach swego rodzaju ambasadorów edukacji klimatycznej w szkołach, którzy pomagaliby także tworzyć oraz wdrażać kampanie społeczne poruszające ważne i aktualne problemy ekologiczne. Głos zabrał także prof. Zbigniew Karaczun, który jeszcze mocniej zarysował problem konieczności zmiany tego, jak funkcjonują placówki edukacyjne. Powinny one mocniej opierać się o wykorzystanie OZE, zostać poddane termomodernizacji, w tym celu powinien zostać stworzony specjalny fundusz realizujące te zadania. Ewa Całus zauważyła w tym kontekście, że obecne środki dostępne w ramach NFOŚiGW są stanowczo zbyt małe. Zauważyła, że skala koniecznych działań rozciąga się od zbudowania stojaków na rowery, poprzez termomodernizacje i naprawę sprzętów po remonty dachów i jest to wszystko związane z ogromnymi kosztami. Kompleksową rekomendację w tym zakresie przygotowuje miasto Kraków i mogłaby ona stanowić wzór dalszych działań. Rafał Drabik zauważył przy tym, że finansowanie działań dotyczących budynków szkół w dużej mierze zależne jest od właśnie samorządów. Rozmowę zakończyła cenna uwaga Marzeny Wichniarz, która zauważyła, że niesamowicie ważne w tych wszystkich działaniach jest włączanie w nie społeczności szkolnej, w tym rodziców, uczniów, nauczycieli. Powinniśmy w ramach naszej transformacji silnie stawiać na dyskusję i wspólne, włączające podejmowanie decyzji. 

Spotkanie zakończyliśmy rozdzieleniem zadań i tekstów do opracowania oraz terminów ich realizacji. Dziękujemy wszystkimi za spotkanie i zaangażowania w ramach prac Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej!