Rekomendacje Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej

Rekomendacje wypracowane podczas Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej podczas Konferencji Klimatycznej PRECOP28.

Dwudniowa konferencja PRECOP 28 poprzedziła i przygotowała do Szczytu Klimatycznego w Zjednoczonych Emiratach Arabskich (UN Climate Change Conference 2023 – COP 28) – największego światowego forum, którego celem jest wypracowanie wspólnej polityki na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatu. Konferencja PRECOP odbyła się w Katowicach w dniach 5-6 października 2023 r.

W debatach poprzedzających COP28 w Dubaju wzięli udział przedstawiciele i przedstawicielki ONZ, polscy i unijni politycy, ludzie gospodarki, cenieni eksperci, przedstawiciele instytucji i organizacji. W agendzie spotkania pojawiły się najistotniejsze tematy związane z redukcją emisji CO2, polityką klimatyczną Polski i Europy, powstrzymaniem globalnego ocieplenia i łagodzenia już widocznych, wciąż narastających skutków katastrofy klimatycznej. Jednym z głównych nurtów była trwająca transformacja sektora energii w kierunku eliminacji paliw kopalnych oraz zmniejszenia wpływu energetyki i zużywającej energię gospodarki na środowisko i klimat.

Realizując misję ONZ, niezwykle istotna jest dla nas edukacja klimatyczna. Uważamy, że jest ona podstawą dążenia do neutralności klimatycznej. Zmotywowało nas to do zorganizowania Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej. Rezultatem obrad podczas panelu dyskusyjnego było wypracowanie rekomendacji panelistów, którzy reprezentowali biznes, świat akademicki, administrację oraz młode pokolenie, które najbardziej odczuje skutki zmiany klimatu.

Przedstawiamy rekomendacje wypracowane przez poniższe grono panelistów oraz Ewę Całus, Pełnomocnik Prezydenta Krakowa ds. edukacji klimatycznej, moderatorkę Okrągłego Stołu dla Edukacji Klimatycznej:

• • • Agata Czachórska (IKEA Retail Polska),
    • Johnny Dabrowski (Earthday.org),
    • Piotr Kleczkowski (autor książki „Smog w Polsce”, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, ekspert Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA) Komisji Europejskiej),
    • Arkadiusz Mężyk (rektor, Politechnika Śląska w Gliwicach, przewodniczący Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich),
    • Irena Pichola (Deloitte CE),
    • Tomasz Rożek (dziennikarz naukowy, założyciel, Fundacja Nauka. To Lubię),
    • Piotr Skubała (członek Rady Klimatycznej UN GCNP, Wydział Nauk Przyrodniczych, Uniwersytet Śląski w Katowicach),
    • Bogumił Sobula (wiceprezydent Katowic),
    • Mariusz Wawer (3M),
    • Anna Zalewska (BASF Polska).

Przedstawiamy Rekomendacje będące rezultatem obrad grona eksperckiego:

1. Wypracowanie zmian w podstawowym systemie kształcenia. Wprowadzenie do podstawy programowej takich określeń jak kryzys klimatyczny i kryzys bioróżnorodności.
2. Żyjemy w świecie, w którym walczmy z wyzwaniem nadmiaru, a nie niedoboru informacji. Musimy odejść od uczenia zachowań na pamięć, a kluczowym elementem edukacji powinno być uczenie krytycznego myślenia, otwartości, zadawania pytań, otwarcia na różne perspektywy, w tym łączenia kropek, tłumaczenia procesów.
3. Państwa powinny pracować nad wypracowaniem zmian w podstawowym systemie kształcenia. Kluczowe jest wprowadzenie edukacji klimatycznej do podstawy programowej z uwzględnieniem kryzysu klimatycznego i kryzysu bioróżnorodności. Edukowani w kwestii kryzysu klimatycznego powinni być również ludzie przekazujący wiedzę, czyli nauczyciele szkolni, nauczyciele akademiccy, doktoranci. Powinniśmy szczególną uwagę zwrócić na osoby, które niedługo zakończą proces edukacji, przede wszystkim studentów i uczniów ostatniej klasy szkoły średniej.
4. Rodzice oraz przyszli rodzice powinni być świadomi zmiany klimatu i swoimi działaniami winni wykazywać dobre wzorce dla przyszłych pokoleń.
5. Do edukacji szkolnej powinny być zaimplementowane treści dokumentów przyjętych przez UE i ONZ, określające nasze relacje z przyrodą i środowiskiem.
6. Mówiąc o kryzysie klimatycznym zwróćmy uwagę na retorykę. Do skutecznej edukacji nie potrzeba dużo wiedzy, ale trzeba umiejętnie ją przekazać. Straszenie nie motywuje do działania, a dodatkowo pozostawia wrażenie bezsilności pogłębiając tym samym depresję klimatyczną. Większa świadomość ekologiczna nie zawsze wiąże się z większym działaniem na rzecz powstrzymania zmiany klimatu. Mówiąc o zmianie klimatu inspirujmy i dajmy poczucie sprawczości.
7. Edukacja klimatyczna nie powinna ograniczać się tylko do edukacji szkolnej. Wiedzę o zmianie klimatu powinny mieć również osoby decyzyjne zarówno w biznesie – tj. grupy zarządzające, zarządy, rady nadzorcze – jak i w administracji publicznej – urzędnicy, decydenci. Skutecznie przyspieszy to budowanie świadomości i wpłynie na ich dalsze decyzje.
8. Edukacja klimatyczna powinna zostać wprowadzona do europejskiej strategii adaptacji do zmiany klimatu.

Proces wprowadzania zmian  jest długi, natomiast znaczącą część z zaproponowanych rekomendacji w części czy w całości można wdrażać już od zaraz.